Wat maakt deze dans herkenbaar? Wat is typisch, onderscheidend of kenmerkend?
Sensueelste Latindans. De dame maakt typische slingerbewegingen met het hoofd (en het haar).
Voorbeelden
Somebody that I used to know - Gotye
Rise and fall - Sting and Craig David
I'm yours - Jason Mraz
BPM:
Zouk zou het woord voor ‘feest’ zijn in het Kweyol ( Frans-creools).
(We zochten bij voorkeur korte en duidelijke filmpjes, zonder veel show, spektakel en competitie.
Betere suggesties zijn welkom.)
Zouk staat behalve voor het Creools voor feest ook voor de soundsystems die bij feesten worden ingezet.
Het Franse woordenboek ‘Le Petit Robert’ geeft de volgende definitie aan het woord Zouk: ‘’Een zeer ritmische muziek- en dansstijl afkomstig van de kleine Antillen (Guadeloupe en Martinique) die pas bekend is geworden in de jaren ‘80’’. De bekende Martinikaanse percussionist Henri Guédon geeft aan dat tijdens de jaren ’60 het woord ‘Zouk’ refereerde aan populaire plekken waar gedanst werd. De columnist Michel Thimon zoekt het in dezelfde hoek. Volgens hem duidde Zouk oorspronkelijk op een soort geïmproviseerde ‘’balzaal’’ waar men op zaterdagavond samenkwam om de ‘lafouka’ te dansen (een hele sensuele dans) op het ritme van populaire bandjes. Anderen zien het woord Zouk als een samentrekking van het woord Mazouk, wat niets anders is dan de Creoolse dans de Mazurka. De etymologische afkomst van het woord Zouk blijft tot de dag van vandaag omringd door mysterie. Een andere origine van het woord vinden we in het Congolese woord ‘zoka’, dit betekent: beweging van het lichaam.
(Zie ook: Lambada)
Zouk is de volksmuziek van de Franse Antillen, die diverse Caribische muziektradities met Afrikaanse gitaarstijlen, calypso en reggae mengt. De Franse Antillen worden gevormd door twee landen, Guadeloupe en Martinique. In de Zouk kennen die hun meest populaire muziek. Er bestaan twee soorten zouk: het uiterst dansbare chire (ook wel beton genoemd) en de balladevorm zouk-love.
Tussen grofweg 1950 en 1980 ontwikkelt zich al dansend en feestend een eigen soort muziek uit een mix van diverse Caribische stijlen, bijvoorbeeld de compas van Haïti, reggae, calypso, Afrikaanse ritmes en de eigen carnavalritmes op de drums van Guadeloupe (gwo ka) en Martinique (tambour en bamboo).
Voor een vorm van volksmuziek is het opmerkelijk dat zouk zich voornamelijk met elektrische instrumenten en in de opnamestudio ontwikkelt. De muziek wordt doorgaans vertolkt met blazers, synthesizers, gitaar, bas en een gevarieerd scala aan percussie-instrumenten. Toch is een hoofdkenmerk van zouk dat de muziek niet overvol klinkt, zoals veel andere Caribische genres dat wel doen. Dat komt omdat niet alle instrumenten tegelijk gebruikt worden. En variatie wordt veelal verkregen door het bewerken van geluid; zoals dat ook bij dub gebeurt. Ofschoon er genoeg bands zijn, verzorgen doorgaans goedkope elektronische instrumenten tegenwoordig de ritmes en melodie. De zangers en/of zangeressen zingen er, in de studio of live op een podium, overheen. In de jaren tachtig is het zoukritme het meest populaire 'uitheemse' element binnen de westerse pop.
Wegens het koloniale verleden leven er veel oorspronkelijke bewoners van de Franse Antillen in Frankrijk. Kassav, de meest populaire zoukband, ook op de eilanden zelf, heeft zelfs altijd vanuit Parijs geopereerd.
Zouk in het Caribisch gebied
Het muziekgenre Zouk is in eerste instantie groot gemaakt door de band Kassav (jaren ’70). Hun eerste album was ‘Love and Ka Dance’. Van oorsprong is Zouk een typisch Caribisch muziekgenre, gezongen in het Kweyol (Creools Frans). Het ritme van de Zouk vindt zijn roots in muziekstijlen zoals de Cadence, Kompa en Soca. Ook in Brazilië is Zouk populair geworden, maar dan onder de naam Kizomba, wellicht onder invloed van Portugeestalige Afrikaanse landen.
Bekende andere namen in de zoukwereld zijn: Zoukmachine, Edith Lefel, Stéphane Nichols.
Beschrijving van de dans
Zouk wordt gedanst als koppel. Terwijl ze tegen elkaar aan gedrukt zijn pakt de man de vrouw vast in haar taille en de vrouw slaat haar armen om de hals van haar begeleider. Veel is afkomstig van de dans de biguine of van het ritme van het carnaval van de Franse Antillen (Martinique en Guadeloupe) genaamd ‘mas a sinjan’ (masker van Saint-Jean). Hierin zitten ook al funksynthesizers, rockgitaren en de soukouss, een koperen blaasinstrument. We zien ook invloeden van de muziekstijl kompa uit Haïti. Pas later is de langzamere stijl ‘zouk love’ ontstaan.
Omdat in Brazilië lambadadansers de zoukmuziek gebruikten nadat de lambadamuziek min of meer uitstierf, is een nieuwere variant van de lambadadans ook 'zouk' gaan heten. Deze 'Braziliaanse zouk' lijkt niet op de originele Caribische variant, maar is een mix van moderne dans en lambada, waarbij het lange haar van de vrouwen een grote rol speelt. Vooral in de tragere zouknummers is de rol van moderne dans goed zichtbaar. In de afgelopen jaren is ook reggaeton en RnB een grote rol gaan spelen in de 'Braziliaanse' zoukdans.
Zouk love
Zouk love is een variant op Zoukmuziek maar het ritme heeft een rustiger, zachter en sensueler karakter. De teksten van de liedjes gaan vaak over liefde en gevoelskwesties. Bij de stijl Zouk love wordt tegen elkaar aan gedanst op een sensuele manier.
Men zou kunnen stellen dat de Zouk de "nieuwe Lambada" is. Omdat het ritme van de zouk perfect geschikt is om Lambada op te dansen, is in Brazilië de Lambada de basis van de dans die bij Zouk hoort. Omdat veel zoukmuziek Franstalig is, noemen Brazilianen Zouk soms de "Franse Lambada".
De oorspronkelijke Lambada is een vrij snelle dans, die vooral in de jaren 1980 populair was. De muziek is echter nauwelijks nog in trek. De zouk is rustiger en zwieriger, en wordt daardoor als sensueel en romantisch ervaren.
Opvallend bij Zouk is net als bij de Lambada het vele "haarzwaaien": het haar wordt door een knik of draai met het hoofd naar voren -, naar achteren -, of opzij gegooid. Dit kan zwaar zijn voor de nek. Door het vele achteroverbuigen van de dames, krijgt ook de rug het zwaar te verduren. Deze bewegingen schrikken sommige mensen af, omdat ze bang zijn voor blessures. Toch kan Zouk ook prima zonder deze bewegingen worden gedanst.
Er zijn ruwweg drie dansen die sterk op elkaar lijken. De langzame en sensuele Zouk, die gestapt wordt op 1-3,4 in een vierkwartsmaat (lang-kort-kort) en veel diepe bewegingen telt. Daarnaast de oorspronkelijke Lambada waarbij wordt gestapt op 123 en de nadruk ligt op de bewegingen boven de gordel, en die daarom meer geschikt is voor veel snellere uptempomuziek. En een tussenvorm, de Lambazouk, die de 123 als basis neemt, maar veel van de diepe bewegingen van de Zouk heeft overgenomen.